سرویس جنگ نرم مشرق - مؤسسه بروکینگز در گزارشی به قلم بروس ریدل عضو ارشد و مدیر پروژه اطلاعات این اندیشکده آمریکایی نوشت: خبر آزادی لجین الهذلول فعال عربستانی از زندان نشانه‌ای دال بر این است که فشارهای بیرونی بر عربستان می‌تواند نتایج مثبتی به بار بیاورد. دولت بایدن هوشمندانه خواستار پایان جنگ تحت رهبری عربستان در یمن شده و برخی از معاملات تسلیحاتی را متوقف کرده است. دولت وی باید در راستای آزادی دیگر فعالان حقوق بشری که به اتهامات دروغین بازداشت شده‌اند و همچنین شهروندان آمریکایی که در عربستان در بازداشت بسر می‌برند، به فشارها ادامه دهد.

مخاطبان گرامی، محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش، صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر شده است و ادعاها و القائات احتمالی این مطالب هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

فشار برای آزادی محمد بن نایف

این مأمور سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا تأکید کرد: جامعه بین‌المللی اکنون باید یک هدف دیگر را نیز در پیش بگیرد و خواستار آزادی محمد بن نایف ولیعهد سابق عربستان شود. بازداشت بن نایف نه به خاطر ارتکاب جرم، بلکه به این خاطر است که برای محمد بن سلمان ولیعهد کنونی دردسرساز شده است. محمد بن نایف جان ده‌ها، اگر نه صدها، آمریکایی‌ها را نجات داد و القاعده را در زادگاهش شکست داد. فشار واشنگتن به رهبران عربستان در این خصوص شاید اقدامی غیرمعمول به نظر برسد، اما چنین اقدامی باید توأم با فوریت صورت پذیرد، زیرا محمد بن نایف با توجه به کمک فراوانش در خصوص تأمین امنیت آمریکایی‌ها یک موضوع خاص به شمار می‌رود. بعلاوه، جان وی در خطر است.

کارنامه محمد بن نایف

محمد بن نایف فرزند شاهزاده نایف بن عبدالعزیز یکی از وزرای کشور عربستان است. او در ایالت اورگون تحصیل کرد و سپس در اف‌بی‌آی و اسکاتلندیارد آموزش دید. او به‌تدریج جای پدرش را گرفت. محمد بن نایف برخلاف پدرش که نسبت به آمریکایی‌ها بسیار شکاک ــ اگر نه کینه‌توز ــ بود، بیش از بقیه شاهزادگان سعودی طرفدار آمریکا و به مراتب باکفایت‌تر از آنها به ویژه در زمینه مبارزه با تروریسم است.

ریدل افزود: من نخستین بار زمانی که دستیار ویژه جنوب آسیا و خاورمیانه رئیس‌جمهور بیل کلینتون در شورای عالی امنیت ملی بودم، با محمد بن نایف دیدار کردم. من ال‌گور معاون رئیس‌جمهور را در ماه مه ۱۹۹۸ در سفر به خاورمیانه همراهی کردم. ما در جریان دیدارهای خود در ریاض با محمد بن نایف و پدرش ملاقات کردیم. پس از آن بود که مطلع شدیم وزارت کشور عربستان توطئه القاعده برای حمله به کنسولگری آمریکا در جده در زمان حضور معاون رئیس‌جمهور در کنسولگری پیشاپیش ملاقات با ملک عبدالله ولیعهد وقت را خنثی کرده است.

ملاقات ال‌گور معاون رئیس‌جمهور آمریکا با رهبران عربستان در کاخ سلطنتی در جده

در ادامه این گزارش آمده است: محمد بن نایف علاوه بر شهرتی که در عرصه بین‌المللی به عنوان یک چهره اطلاعاتی خوش‌فکر به هم زده است، در داخل نیز به خاطر حادثه‌ای در سال ۲۰۰۹ که در جریان آن نزدیک بود جانش را از دست بدهد، به یک قهرمان تبدیل شده است. محمد بن نایف شاید موفق‌ترین افسر اطلاعاتی در جهان عرب باشد. لئون پانتا یکی دیگر از رؤسای سابق سازمان سیا او را «باهوش‌ترین و موفق‌ترین چهره نسل خود» خوانده است.

افول بن نایف به دست ولیعهد جدید سعودی

ملک سلمان در ماه آوریل ۲۰۱۶ محمد بن نایف را به عنوان ولیعهد خود منصوب کرد. محمد بن نایف اولین نفر از نسل خود بود که به سطوح بالای خاندان سلطنتی می‌رسید. ملک سلمان در ماه ژوئیه ۲۰۱۷ بدون هیچ توضیحی محمد بن نایف را از ولیعهدی عزل و پسر خود محمد بن سلمان را جایگزین او کرد ــ محمد بن سلمان بعدها جنگ فاجعه‌بار در یمن را به راه انداخت و جمال خاشقچی را به قتل رسانید.

همین یک سال پیش، محمد بن نایف به اتهام خیانت بازداشت شد. او از آن زمان به بعد در انظار عمومی مشاهده نشده و به وسایل ارتباطی دسترسی ندارد. ظاهراً مراقبت پزشکی یا دارو نیز از وی دریغ شده است. جان او شاید در خطر باشد.

اندیشکده بروکینگز در پایان می‌نویسد: ما از هرگونه رسیدگی قضایی به پرونده او بی‌خبریم. اتهام خیانت البته اتهام پوچی است. او به زندان افتاده، زیرا نماد یک چهره جایگزین باکفایت و عملی برای ولیعهد بی‌ملاحظه و خطرناک است. محمد بن سلمان می‌خواهد فردی را حذف کند که گزینه اصلی برای دور ساختن عربستان از مسیر خطرناک کنونی و تبدیل آن به یک شریک مسئولیت‌پذیر است. تیم بایدن، به ویژه رهبران اطلاعاتی جدید، باید برای آزادی محمد بن نایف فشار بیاورند. ما بسیار مدیون او هستیم.